Het “hoe” is belangrijk

Twee jaar geleden liep ik met de honden in het bos en ontmoette ik een mevrouw die ook met haar hond in het bos aan het wandelen was.
We liepen een eindje met elkaar op. Ze begon spontaan tegen mij te vertellen.
Ze was recent gescheiden en vond het moeilijk om aan haar nieuwe omgeving te wennen. Veertig jaar was ze getrouwd geweest, ja met dezelfde man.

Ze hadden altijd ruim gewoond. Het ruime huis omgeven door veel grond.
Nu woonde ze in een klein “tussenhuis” met een postzegel als tuin. Toen kon ze gewoon de voordeur open zetten en de hond kon struinen over hun eigen terrein.
Haar leven was sinds de scheiding drastisch veranderd.

Ze woonde nu gelukkig wel dicht bij het bos. Dat was nu haar “domein” waar ze tot zichzelf kon komen en met de hond kon wandelen. Ze hadden – zoals in ieder huwelijk – hun ups en downs gekend. Maar het bericht dat hij haar inruilde voor een ander, was gekomen als een donderslag bij heldere hemel. Ze had het niet aan zien komen. Dat nam ze vooral zichzelf kwalijk.

Ze is nu 64. En op deze leeftijd alsnog genoodzaakt haar eigen kostje te gaan verdienen. Naast het verdriet werd ze overspoeld door zorgen. Want hoe moest ze aan de bak komen. Ze had wel ooit een gedegen opleiding gevolgd, maar had – als vrouw van – nooit gewerkt. Maar dat was nog niet het ergste.

Het ergste vond ze dat ze het maar niet kon begrijpen. Met als gevolg dat haar leven, maar meer nog dat van haar zoon die, inmiddels als jongvolwassene buitenshuis studeerde, zo volledig op zijn kop stond. Complete chaos. Ze begrepen het beiden niet. Als hij haar nu maar had ingeruild voor een “jong” ding. Dan zou ze het misschien nog wel hebben kunnen bevatten. Maar ook dat was niet het geval. Hij had haar ingeruild voor iemand van haar eigen leeftijd. Iemand die zij – van de “vereniging” – ook goed kende en eigenlijk heel graag mocht.

Ze voelde zich onmachtig, haar zoon worstelde door de scheiding nu met existentiële vragen. Zoals ‘wat was nu in zijn jeugd echt geweest?’. “Welk gevoel klopte en welk gevoel niet?”. “Was het gevoel van zijn vader in de afgelopen jaren al die tijd fake geweest?”.

De jongen stond nu binnenkort – gelukkig, daar was ze blij om – op het punt om zelf te gaan trouwen. Na vier jaar kennis zouden hij en zijn vriendin de sprong gaan wagen. Hun zoon had haar en haar man – toen nog samen – met veel blijdschap verteld dat ze de aankomende zomer zouden gaan trouwen. Maar nu het zo ver was werd het voorgenomen huwelijk geheel overschaduwd door de pijn van de scheiding. Hun zoon wilde papa en zijn nieuwe vriendin er niet bij hebben. Hij was boos en wrokkig richting zijn vader. Hij zag zijn vader alleen nog maar als de persoon die zijn moeder zo veel pijn had aangedaan. Zijn vader bestond voor hem niet meer. En dat, ja dat, vond ze verschrikkelijk.

Maar hoe was het dan voor haar, vroeg ik. Voor haar was het inderdaad anders.
Zij voelde wel heel veel pijn en onrecht, maar zij kon toch terug vallen op hun gezamenlijke basis. Dat kon hij haar niet afpakken. Zij keek terug op mooie herinneringen. Ze hadden mooie jaren samen gehad. En dat had haar man – gelukkig – ook niet ontkend. Alleen de koek was op. Hij ging nu zonder haar met iemand anders verder.

Zij gaf toe dat ze hier wel stevig op moest kauwen. Ze had natuurlijk haar eigen verdriet. Maar dat hun “kind” zoveel verdriet had. En zich niet kon herpakken. Daarmee kon zij niet overweg. Dat deed haar zoveel pijn. Ze had al uren met de jongen gepraat. En uiteindelijk had ze hem gesmeekt dat hij zijn standpunt – dat vader niet op de trouwerij mocht komen – te herzien. En tja als het niet anders kon, dan zou zij wel accepteren dat vader zou komen met zijn nieuwe vriendin. Of misschien was er wel op een andere manier een mouw aan de penibele situatie te passen.

Een huwelijk was mooi, iets positiefs. Daar hoorden zowel de vader als de moeder bij aanwezig te zijn. Dat gunde zij haar zoon. Maar… ook haar ex. Zij wilde niet dat hij hiervan werd buitengesloten. Natuurlijk was het “houden” van deze man niet zo maar ineens gestopt.

Maar haar zoon was niet te overtuigen. De scheiding was één ding, maar dat het nu zo liep als gevolg hiervan, en dat zij en haar ex als ouders niet bij machte waren de situatie om te draaien dat deed haar veel verdriet. Met dit verdriet kon ze niet overweg.

Ik luisterde met aandacht en stelde af en toe een vraag.
Toen ze was uit verteld, zei ik haar, dat ik het zo mooi vond om te horen dat ze wel heel veel verdriet had van haar scheiding, maar toch in staat was om ook het positieve, dat er ook was geweest, te blijven zien. Er verscheen een glimlach op gezicht. Ik zag een door het leven getekende maar positief ingestelde mooie “wijze” oudere mevrouw. Ik was diep onder de indruk.

En dat zei ik haar dan ook. Ik vertelde haar dat het me raakte dat het haar lukte ondanks haar eigen pijn, haar zoon te spiegelen dat zijn relatie met zijn vader niet beïnvloed mocht worden door het einde van haar relatie met haar man. Dat zij als een “oer” moeder haar enorme verdriet opzij kon zetten in het belang van haar kind. En dat ze zich door alle pijn niet had laten verharden. Dat ze desondanks trouw kon blijven aan zichzelf. En ondanks alle ellende bleef geloven in het goede en dit ook “voorleefde” voor haar zoon.

Ik bewonderde haar kracht en wenste haar toe vast te kunnen houden aan deze positieve koers.

Wel hield mij nog bezig de vraag waarom de jongen zo boos was op zijn vader.
Daar bleek toch de angel te zitten. Zij legde uit: niet het feit dat de vader zijn moeder voor een ander had ingeruild, had de jongen zo gekwetst, dat kon hij als jongvolwassene nog wel volgen. En ook nog wel dat vader het liefst zo snel mogelijk met zijn nieuwe vriendin een doorstart wilde maken. Maar wat voor hem het breekpunt was geweest, was de wijze waarop zijn vader – na 40 jaar lief en leed – moeder tijdens het “uit elkaar gaan” zo onheus had behandeld. Het getouwtrek om futiele zaken. Het aansluitend moeizame en respectloze juridische gevecht. Niet het “wat”, maar het “hoe” was, op basis van zijn loyaliteit aan zijn moeder in combinatie met zijn eigen “rechtsgevoel” het grote struikelblok geworden. En dat stond nu continuering van de relatie tussen vader en zoon in de weg.

Aan het einde van de wandeling bedankte ze me. Ik was verrast. Voor wat?
Ze antwoordde: “Voor het aanhoren van mijn verhaal. En voor het stellen van de juiste vragen”. Die hadden haar verder geholpen en aan het denken gezet. Daarmee kon ze “verder”. We namen afscheid.

Inmiddels zijn we twee jaar verder. Ik kom mevrouw nog wel eens tegen.
Ik zie haar ineengedoken door het bos dwalen met haar hond. Haar nog enige trouwe vriend. De hond springt rond en nodigt haar regelmatig uit om met de tennisbal te spelen. Maar daar is ze niet meer voor “in”. Ze snauwt de hond af en roept hem terug als hij te ver van haar vandaan gaat. Lijnt hem onmiddellijk aan als hij naar andere mensen huppelt voor een aai over zijn bol. Eén keer heb ik die fout gemaakt.

Het raakt me als ik haar zie. Wat is er allemaal in de afwikkeling van de scheiding nog voor gevallen? Zodat mevrouw haar positieve instelling niet heeft kunnen behouden?
Hoe zou haar leven, dat van haar zoon, van haar ex en zijn nieuwe vriendin er nu uitzien als het “hoe” door deskundige begeleiding via mediation anders was verlopen?

Het “hoe” is belangrijk: voor de toekomst. Om de “ellende” achter je te laten en sneller en op een positieve manier de draad op te kunnen pakken.