Ruzie! Wat als je niet meer met elkaar kunt praten?

© Peter van Straaten

Ik maak geen ruzie, jij maakt ruzie!

Een ruzie samen oplossen zonder dat je nog met elkaar kunt communiceren. Hoe moet ik me dat voorstellen? Een beeld zegt meer dan 1000 woorden. De conclusie lijkt gerechtvaardigd: dat gaat echt niet lukken!

Herkenbaar?

Deze tekening van Peter van Straaten trof ik afgelopen zomervakantie aan in de Volkskrant en vond ik heel treffend. De tekening spreekt wat mij betreft boekdelen. Verbaal en non – verbaal. Verbaal is het een duidelijk welles nietes verhaal. Non – verbaal, ruggen naar elkaar toe, zij de blik naar buiten, hij voor zich uit starend. Tussen deze twee mensen lijkt er geen enkele bereidheid meer tot verbinding. Herkenbaar?

Uitdaging

Hoe los je een conflict of spanningen binnen een relatie op als het zò ver is gekomen? Als je niet meer met elkaar kunt praten? Ook voor mij als mediator is er in zo’n situatie best wel een uitdaging. Mensen komen aan het begin van een mediation traject binnen, en of het nu gaat om spanningen binnen een relatie, een conflict tussen zakelijke partners of een arbeidsconflict, zelden maak ik mee dat de communicatie nog “loopt”. Een palet van ijzige stiltes, elkaar niet aankijken, in de derde persoon over “meneer” of “mevrouw” praten. Stiltes afgewisseld met heftige emoties en elkaar verwijten maken, passeren de revue en is meer regel dan uitzondering. Mijn eerste zorg als mediator is dan (deels) herstel van communicatie. Hoe doe ik dat? Waar zet ik op in?

Realiteit

De eerste reactie die mogelijk bij u opkomt is “mooi verhaal, dat herstellen van communicatie, maar lukt dat ook of zijn het fabeltjes?”. Ik zet het woord “deels” niet voor niets in de vorige zin. Realiteit is dat een communicatiepatroon dat soms jaren aan de gang is en te vergelijken is met een druppel die is ingesleten op een steen, niet in twee of drie bijeenkomsten - door welke mediator dan ook – blijvend kan worden veranderd. Daar is echt meer voor nodig. Wel kun je als mediator in een vastgelopen conflict situatie heel wat betekenen. Door het inzetten van technieken, zoals bijvoorbeeld het zorgvuldig vertolken van emoties over en weer en het verhelderen van standpunten, kun je bijdragen aan nieuwe inzichten. Inzichten waardoor de communicatie weer op gang komt en tussen de mensen opnieuw verbinding tot stand komt. Met als resultaat een ècht gesprek, waarbij gekomen wordt tot de kern van het conflict.

Het verschil maken

Wat zorgt ervoor dat je als mediator het verschil kunt maken? Stel de mensen praten weer met elkaar. De communicatie is deels hersteld. Er is verbinding, maar ze zijn nog steeds boos op elkaar. Er is nog geen oplossing. Is de situatie dan nog even beroerd? Ja en neen. Er is zeker winst geboekt, maar om van de situatie zoals geschetst in de tekening van Peter van Straaten van “welles- nietes” naar er “samen uitkomen” is lef nodig. Uw lef. Uw bereidheid en die van de ander om kwetsbaarheid te tonen. Kwetsbaarheid tonen is kracht. Alleen samen kunnen we het èchte verschil maken.